Je wéét het natuurlijk wel, dat alle partijen je willen beïnvloeden deze weken. Maar weet je ook precies hoe? Hoog tijd om het eens te hebben over een aantal beïnvloedingstechnieken in de verkiezingsstrijd.
Inmiddels worden we doodgegooid met marketinguitingen van alle verschillende politieke partijen. Hoe meer geld, hoe meer marketingkanalen er worden ingezet. Het meest opvallend qua beïnvloedingstechnieken vind ik toch wel de campagne van de VVD. Je komt ‘onze’ Mark overal tegen. Op straat, op tv, in de krant, op Insta, naja je snapt het wel.
In de campagne van de VVD wordt een sterk staaltje beïnvloedingspsychologie toegepast. Hieronder vijf voorbeelden die ik voorbij zag komen afgelopen week. Wellicht zijn er nog meer, maar dan was dat het moment dat ik mijn tv al wel uit had gezet om even bij te komen van al die prachtige beloftes…
1. De persoon, niet het instituut
De VVD praat eigenlijk helemaal niet over ‘de VVD’. Ze praten over ‘Mark Rutte’ in hun campagne. De communicatiemensen kiezen er bewust voor om de persoon in de spotlight te zetten. We krijgen namelijk een band met een persoon, niet met een instituut. Daarnaast staat Rutte al jaren bekend als ‘onze leider’, een autoriteit dus. Die volgen we van nature graag. Andere partijen zetten ook veelal hun lijsttrekker in de spotlight, maar in veel mindere mate.
2. Het is niet de vraag of je op Rutte stemt, maar waarom
De campagne van de VVD draait om de zin: ‘Waarom stem jij op Rutte?’. Dit is een héle handige zin, in het voordeel van Rutte. Het lijkt of er een keuzevrijheid is (daar houden we van), maar in feite is die er niet echt. Door op deze manier een vraag te stellen, is het al een soort vanzelfsprekendheid dát je op Rutte gaat stemmen. Je weet alleen nog niet precies waarom. Je wordt al in een richting geduwd door één zin.
Daarnaast is een vraag stellen sowieso handig, omdat we altijd automatisch geneigd zijn een vraag te beantwoorden. Misschien niet hardop, maar door een vraag schiet ons onderbewuste ‘aan’ en wil het de vraag beantwoorden. Je bent dus meer betrokken dan bij een feitelijke uitspraak. Zo sta je al met één been in de actiestand om daadwerkelijk op Rutte te stemmen, zonder dat je er goed over nagedacht hebt.
3. Zij stemmen ook allemaal
In veel van de campagnes van de partijen wordt sociale bewijskracht gebruikt. Andere mensen doen het, dus is het vast in orde. In de commercials van de VVD horen we andere mensen vertellen waarom ze op Mark Rutte stemmen.
We vinden het fijn om andere mensen te volgen in onze keuzes, dit is terug te voeren naar de oertijd. We leefden in groepen, want dat was een stuk veiliger dan er in je eentje op uit te trekken. Met z’n allen had je wel kans om grote dieren te verslaan, in je eentje werden die kansen een stuk minder. Dat sociale, dat was dus een overlevingsstrategie. Als je hele groep ging verhuizen van grot, dan ging jij gewoon mee. Als iedereen gaat, is het veiliger dat jij meegaat. Als als deze mensen op Rutte stemmen, dan zal dat wel een goede keuze zijn.
4. Net als jij en ik
Met z’n spijkerbroek en Allstars is Mark eigenlijk net als wij. We herkennen onszelf in hem, hij staat dichtbij en dat is in zijn voordeel. Om dat beeld van Rutte te benadrukken, zijn de tv-commercials gefilmd als smartphone videootjes. Die hij zelf opneemt met zijn mobieltje uiteraard (zelfs in de verticale stand!)…
Door gebruik te maken van dynamische beelden, wordt ons onderbewuste extra getriggerd. We hebben meer aandacht voor beweging, of de suggestie van beweging. De foto’s van Rutte op de campage posters zijn de enige die beweging suggereren. Met een opgestoken vinger die je begroet, of je ergens op wijst.
Onbewust trekt het meer aandacht dan een geposeerd portret van Kaag of Baudet (hoewel die laatste wel vrij creepy is gefotografeerd en om die reden weer aandacht vraagt).
5. Rutte als papa
Dit weekend kwam er opeens iets voorbij op mijn Instagram. “Rutte over kinderwens in Shownieuws”. Vol verbijstering, dat onze verkiezingen zulke Amerikaanse proporties hadden aangenomen, opende ik de link. Onze Mark Rutte had opeens een paar dagen voordat we moeten stemmen een kinderwens. Geloof je het zelf?
Jarenlang wordt er met geen woord gerept over vriend/vriendin of kinderen en nu we gaan stemmen komt er opeens een kinderwens om de hoek. Hóe toevallig…
Sterk staaltje framing als je het mij vraagt. Want door alleen dat woord ‘kinderwens’ zien we Mark Rutte opeens als vader voor ons. Zorgzaam en lief, kleine baby in de armen. Zo’n beeld oproepen is natuurlijk sterk vertederend en misschien wel het laatste duwtje dat je nodig had om VVD te stemmen.
Ik keek het interview terug en kwam erachter dat Rutte het woord kinderwens niet in de mond had genomen. Hij werd ernaar gevraagd en gaf aan dat hij niets wilde plannen. Daar maakten de media van dat hij misschien wel een kinderwens heeft. In dit geval werkte Shownieuws (en Linda.) dus mee aan een fijn beeld van een zorgzame vader. Een beeld dat we tot nu toe nog niet hadden bij Rutte. Mazzeltje voor hem.
Bonus: de niet-zo-nette marketing
Ohja, geen beïnvloedingstechniek deze, maar via een gesprekje op LinkedIn zag ik dat de VVD met Google Adwords adverteert op de namen van andere partijen. Daarnaast gebruiken ze ook de namen van die andere partijen in hun Adwords advertentie en dat vind ik dan weer niet zo classy. Wel gewiekst, niet netjes.
