De verrotte bijwerking van het Halo-effect

Halo, niet alleen een fijne meezinghit van Beyoncé, maar ook een term in de (marketing)psychologie. Na het beluisteren van de podcast De Deventer Mediazaak kwam ik erachter dat veel mensen last hebben van het Halo-effect, dat optreedt in ons onderbewuste. Het is een soort error in ons brein en we kunnen er niet zoveel aan doen als we er niet bewust op letten.

En dat het Halo-effect een verrotte bijwerking heeft, dat is duidelijk na het luisteren… Dat Halo-effect kán dus nare bijwerkingen hebben, maar hieronder óók een goede tip hoe jij je ertegen kunt beschermen!

Aanleiding: De Deventer Mediazaak

Goed even terug naar het begin en waarom ik dit artikel schrijf. In de podcast De Deventer Mediazaak wordt ingezoomd op de rol van de media, tijdens het proces van de Deventer Moordzaak, waarbij een rijke weduwe om het leven werd gebracht. Tijdens het luisteren van de podcast viel mijn mond meerdere malen open van verbazing… 

Maurice de Hond: de expert die geen expert is

Na de moord wordt al snel ‘de boekhouder’ veroordeeld voor de moord op de weduwe. Maar daarna komt er een twist in de zaak, waardoor opeens de pijlen op ‘de klusjesman’ worden gericht. Er is veel ruis, er zijn aannames en vaagheden in de zaak, en dat is een kolfje naar de hand van Maurice de Hond. 

Whut? Wat heeft die ermee te maken? Nouja, dat is dus zo’n moment in de podcast dat je mond open valt. Want we kennen de beste man natuurlijk vanuit zijn rol als opiniepeiler, maar Maurice heeft ook een rijk verleden in de ICT en als ondernemer. Een graag geziene gast bij praatprogramma’s op tv en een man met een mening, zo blijkt. 

Om onduidelijke redenen bemoeit de Hond zich met deze moordzaak. Hij pompt eigen geld in een nieuw onderzoek en wijst eigenhandig en zonder hard bewijs ‘de klusjesman’ aan als nieuwe verdachte. Vervolgens schakelt Maurice de media in, waar hij nog warme contact heeft. Hij wordt met open armen ontvangen om zijn kant van het verhaal te vertellen. 

De expert die geen expert is op dit gebied, mag aan tafel komen bij de bekende praatprogramma’s, doet zijn verhaal in kranten en op radio. Zijn quotes en beschuldigingen richting de klusjesman worden verspreid richting een miljoenenpubliek… 

Het Halo-effect in volle glorie

Wat volgt is te vergelijken met een oldskool heksenjacht. De klusjesman en zijn vriendin kunnen zich nergens meer vertonen, worden bedreigd en op advies van de politie verhuizen ze.  Wat is er aan de hand? Waarom krijgt de Hond zoveel uitzendtijd? Waarom geloven de media hem, terwijl hij precies nul ervaring heeft als rechercheur of onderzoeker in moordzaken? 

Het Halo-effect lijkt één van de antwoorden te zijn op deze vraag. Deze zogenaamde bias in ons onbewuste brein werd al in 1920 ontdekt door psycholoog Thorndike. Het Halo-effect zorgt ervoor dat we een persoon positief beoordelen op alle vlakken, op basis van één aspect. 

Bijvoorbeeld: Wanneer een knappe dame met een prachtige jurk binnenkomt bij een sollicitatie, denken we dat ze competenter is voor de baan dan haar buurvrouw die ‘gewone’ kleding draagt. We beoordelen haar uiterlijk positief en dus bedenken we onbewust dat ze ook goed zal zijn in haar werk.

Of in dit geval beoordeelde de media Maurice de Hond op basis van zijn verleden, dat ze als positief beoordelen. Hij was een graag geziene gast en had verstand van opiniepeilingen en de verkiezingen. Door het Halo-effect was de media snel overstag toen hij iets wilde vertellen over deze moordzaak, zonder te vragen naar zijn expertise op gebied van moordzaken, politiewerk, rechtzaken of moordonderzoeken. 

False authority 

Wanneer we vertrouwen op de verkeerde experts, wordt dat ook wel false authority genoemd. In het geval van de Deventer Mediazaak werd de Hond onterecht gezien als expert op gebied van moordzaken (en nog altijd door velen). 

Je ziet dit vaker bij BN-ers, bijvoorbeeld ook op gebied van Corona. Om verdere discussies over de inhoud te voorkomen, zal ik daar verder niet op ingaan 😉 Ook social media, met als aanvoerder Facebook werken het ‘false authority’ principe in de hand. Wanneer iets op Facebook staat, wordt het eerder aangenomen als waarheid, waardoor leken vertrouwen op de verkeerde experts.

Zo voorkom je het Halo-effect

Écht voorkomen kan niet omdat het Halo-effect vooral actief is in ons onderbewuste, maar je kunt jezelf wel trainen om alert te zijn op het Halo-effect. Want dat het een verrotte bijwerking kan hebben, is duidelijk. We vertrouwen soms op de verkeerde mensen, op basis van de verkeerde criteria. En dan kan het snel escaleren…

Vraag jezelf altijd af of deze persoon een expert is op dit gebied. Hoe ziet zijn of haar trackrecord eruit? Heeft de persoon ervaring op dit gebied? Of een studie gevolgd die ertoe doet op dit vlak? Kijk of je goede redenen kunt vinden om deze persoon te geloven en niet alleen maar ‘omdat hij/zij een geloofwaardig verhaal vertelt’.

Zoek naar experts op gebied van jouw case. Mensen met de juiste opleiding en/of relevante ervaring. Vraag naar bewijzen die worden onderstreept door meerdere experts. Zo wapen je jezelf het beste tegen het Halo-effect.

Zelf het Halo-effect inzetten voor je business

Natuurlijk kun je het Halo-effect ook gebruiken als beïnvloedingstechniek voor je eigen merk. Want wat voor Maurice de Hond geldt, is ook op jou en je business van toepassing. Met de volgende tips zet jij het effect succesvol in voor jezelf:

• Werk samen met knappe en/of bekende mensen (de eerste indruk is positief, dus zal de rest waarschijnlijk ook goed zijn)
• Zorg voor een goede uitstraling van je merk, zowel online op je website als offline op beurzen, in brochures, outdoor reclame of visitekaartjes
• Influencer marketing is goed in te zetten als je het Halo-effect optimaal wilt benutten. Je lift mee op het positieve beeld dat volgers hebben van hun idolen
• Zoals mijn opa Bernard altijd zei: Goed verpakt is half verkocht

Wil je meer weten over marketingpsychologie en hoe jij het succesvol inzet voor je eigen bedrijf? Lees hier verder!